Przekład w ujęciu kulturowym: brytyjskie kultury mniejsze

Dr Dominika Lewandowska-Rodak

Seminarium poświęcone jest problematyce przekładu utworów należących do kultur mniejszych w obrębie obszaru językowego i kulturowego Wysp Brytyjskich, a więc twórczości pisarzy szkockich, irlandzkich i walijskich. Celem seminarium jest rozwinięcie umiejętności analitycznych uczestników, a zwłaszcza umiejętności analizy tekstu literackiego jako materiału do przekładu lub też tekstu literackiego w przekładzie w kontekście jego przynależności i specyfiki językowej i kulturowej. Na zajęciach omówiony zostaje zwrot kulturowy we współczesnej translatologii: Opisowe Badania nad Przekładem (Gideon Toury), Teoria Polisystemu i Teoria Repertuaru Kulturowego (Itamar Even-Zohar), pojęcie refrakcji (André Lefevere), koncepcja przekładu jako doświadczenia obcego (Antoine Berman), strategie egzotyzacji i udomowienia (Lawrence Venuti). Szczególny nacisk położony jest na ujęcie postkolonialne (Maria Tymoczko, Gayatri Chakravorty Spivak)

Uczestnicy poszerzają też swoją wiedzę o językowej i kulturowej różnorodności narodów Wysp Brytyjskich i o roli twórczości literackiej w budowaniu tożsamości narodowej (w tym wypadku w obliczu kultury dominującej). Te zagadnienia służą za punkt wyjścia do analizy sposobów, w jakie twórcy szkoccy, irlandzcy i walijscy zaznaczają, budują i definiują swoją kulturowo-językową odrębność, oraz tego, jak te stosowane strategie literackie funkcjonują w przekładzie. Omawiane są trudności związane z tłumaczeniem tekstów silnie nacechowanych językowo i kulturowo (a jednocześnie problematycznych z uwagi na złożoną i niejednoznaczną relację z kulturą dominującą), możliwe rozwiązania translatorskie oraz kwestie recepcji i znaczenia przekładów takich tekstów w kulturze docelowej. Zajęcia obejmują dyskusje grupowe oraz - w drugiej połowie semestru - indywidualne prezentacje studentów na wybrany przez nich temat.